Dwór w Miłoszewie

Pierwsze wzmianki o wsi Miłoszewo pochodzą z 1342 roku. W 1381 roku Miłoszewo kupili Krzyżacy. Jeszcze w XV wieku była to krzyżacka wieś na prawie polskim. W 1416 roku przed sądem stanął Peter von Miloschow. Miłoszewo jest gniazdem rodowym Milczewskich.

W lustracji dóbr królewskich z 1565 roku inwentarz wymienia dzierżawcę, rodzinę Laiszów (Loitz) z Gdańska.

W 1600 roku wieś składała się z co najmniej pięciu udziałów szlacheckich.

Z 1765 roku pochodzi Lustracja Dóbr Królewskich, w której opisany jest folwark w Miłoszewie.

Przychodząc do folwarku drzwi do sieni, na zawiasach, z klamką, wrzeciądzem, żelaznemi. Z sieni drzwi do kuchni, na zawiasach, z klamką, ręko wieścią, żelaznemi. Kuchnia z cegły, komin z gliny, komin przy piecu murowany. Z kuchni do przedsionka drzwi na zawiasach żelaznych, drugie z przedsionka na tył takież jak pierwsze. Z sieni po lewej ręce drzwi do izby, na zawiasach, z klamką żelaznych. Z niej okien 2 w ołów oprawne po 2 kwatery, piec kachelkowy zielony, kominek murowany. Z niej drzwi do komory, z zawiasami, skoblami, wrzeciądzem i skoblą żelaznemi, do drugiej izby. W której piec kachelkowy, kominek murowany, okno stare w ołów oprawne. Z tej izby drzwi do komory, z zawiasami, skoblami, wrzeciądzem, żelaznemi. Drugie drzwi nad izbą, na biegunach, z wrzeciądzem i skoblą żelaznemi. Ten folwark należyty, pod dachem słomianym dobrym.

W katastrze fryderycjańskim z 1772 roku we wsi był folwark i dwóch chłopów małorolnych. Dziedzicznym dzierżawcą był Anton Natrzymski, luteranin i zdeklarowany Niemiec.

W 1784 roku majątek nadano Christianowi Rosenbergowi. Po nim dzierżawcami byli Gisewiusowa, urzędnik sądowy Riedel, a od 1832 roku Henryk Hildebrandt, po nim od 1843 roku Kohl. Na początku lat siedemdziesiątych wieś objął radca gospodarczy powiatu Franz von Gerlach. Wybudował on we wsi pałac, krochmalnie i cegielnie.

Na początku XX wieku majątek rozparcelowano na tzw. chłopskie włości rentowe.

W 1923 roku w Gazecie Narodowej pojawia się informacja o przymusowej likwidacji majątku w Miłoszewie, który wówczas należał do Jerzego von Broeckhausen.

W 1925 roku w Gazecie Grudziądzkiej podano, iż Urząd Likwidacyjny w Poznaniu przeznaczył majątek w Miłoszewie do sprzedaży.

W 1926 roku majątek w Miłoszewie został sprzedany majorowi Józefowi Biernackiemu z Warszawy i Konstantemu Krassowskiemu z Lubiatowa.

W 1926 roku Goniec Nadwiślański opisał napad na dwór w Miłoszewie. Pisały o tym również inne lokalne gazety.

W 1936 roku Sąd Grodzki wystawił majątek w Miłoszewie na przymusowy przetarg.

• Dziennik Bydgoski, 1932, R.26, nr 20
• Gazeta Grudziądzka 1925.07.31 R. 31 nr 89
• Gazeta Narodowa : pismo chrześcijańsko-narodowe dla wszystkich 1923.10.10, R. 1, nr 36
• Pielgrzym, R. 57 (1925), nr 6
• Gazeta Bydgoska 1925.07.31 R.4 nr 174
• Goniec Nadwiślański 1926.06.23, R. 2 nr 141
• Gazeta Narodowa : pismo narodowe rzymsko-katolickie dla Ludu, poświęcone sprawom wsi polskiej 1926.06.24, R. 4, nr 74
• Pielgrzym, R. 58 (1926), nr 100
• Dziennik Bydgoski, 1926, R.20, nr 147
• Dzień Bydgoski, 1936.10.10-11, R.8, nr 187
• Józef Belgrau, Strzepcz dzieje wsi i parafii, Pelplin 2013
• Radosław Kamiński, Dwory i pałace Północnych Kaszub

Opracowała: Nina Herzberg-Zielezińska

Zdjęcie: Radosław Kamiński, 2019