Pałac w Niegolewie

Piętrowy pałac o prostej bryle, wzniesiony w latach 1895-1896, nakryty czterospadowym dachem z pseudoryzalitem głównego wejścia poprzedzonym gankiem z tarasem wspartym na filarach, z niewielką wystawką w dachu. Pałac dzięki pewnym elementom dekoracyjnym może być zwiastunem stylu narodowego, który miał zapanować kilka lat później. Parter zawierał część reprezentacyjną, piętro mieszkalną.

Niegolewo jest jednym z nielicznych majątków, które pozostawały w rękach tej samej rodziny przez większą część historii Polski, jak Taczanów Taczanowskich i Kwilcz Kwileckich. Właściciele Niegolewa do 1939 roku posiadali dobra, od których długie wieki wcześniej wzięli swoje nazwisko. Już w średniowieczu Niegolewo było własnością Grzymalitów, o których pierwsze pisane wzmianki pojawiają się od 1388 roku, kiedy to właścicielem Niegolewa był Lancomir de Niegolewo herbu Grzymała. To od niego zaczyna się długi szereg Niegolewskich herbu Grzymała. Niegolewscy nie wybili się na urzędy krajowe, ale w Wielkopolsce piastowali te, o które mogła się ubiegać zamożna szlachta, między innymi przez kilka pokoleń byli de facto dziedzicznymi starostami pobiedziskimi. Najbardziej znanym właścicielem Niegolewa był słynny uczestnik szarży pod Somosierrą Andrzej Niegolewski, urodzony 12 listopada 1787 roku w niedalekim Bytyniu, który gdy jako ochotnik wstąpił w 1806 roku do wojska polskiego, brał udział  w wielu bitwach, między innymi pod Tczewem, Gdańskiem i Frydlandem. W 1807 roku wszedł do formującego się właśnie pułku polskiego lekkokonnej gwardii przybocznej Napoleona, tak zwanych szwoleżerów, i wraz z nim wziął udział 30 listopada 1808 roku w słynnej szarży pod Somosierrą. Szarża ta otworzyła wojskom Napoleona drogę na Madryt, a w konsekwencji pomogła rewolucjoniście Napoleonowi w pobiciu broniącego się bohatersko katolickiego kraju. Andrzej Niegolewski wziął udział  w powstaniu listopadowym, w którym został odznaczony złotym krzyżem Virtuti Militari. Aktywny społecznie i gospodarczo, był posłem na Sejm Prowincjonalny. Zmarł 18 lipca 1857 roku, ustanowiwszy w Niegolewie rzadko praktykowaną formę ordynacji, tak zwany minorat, polegający na dziedziczeniu ordynacji przez najmłodszego syna.

W 1939 roku właścicielem Niegolewa był Stanisław Niegolewski. Majątek w 1926 roku liczył 1004 hektary i miał gorzelnię.

Tekst: Piotr Libicki, Dwory i Pałace wiejskie w Wielkopolsce, Poznań 2002.
Zdjęcie: Piotr Libicki, lata 90-te XX w.